Archiwum Juliusza Szygowskiego

Archiwum Juliusza Szygowskiego jest niewielkim zbiorem dokumentów, druków i fotografii. Zostało przekazane do Muzeum za pośrednictwem konsulatu generalnego RP w Chicago jesienią 1999 r. Dokumenty, które otrzymało Muzeum są zbiorem niepełnym, zachowanym wybiórczo. Materiał sprawia wrażenie gromadzonego w sposób przypadkowy i niesystematyczny, gdyż najważniejsze dokumenty i pamiątki pozostały w posiadaniu rodziny Szygowskich w Stanach Zjednoczonych.

Postać Juliusza Szygowskiego

Juliusz Szygowski, ostatni konsul II RP w Chicago, urodził się we Lwowie 20 maja 1896 r. Jego rodzice to Benedykta Dunin-Wąsowicz i Józef Szygowski. Juliusz od 1914 r. był żołnierzem Legionu Wschodniego, po rozwiązaniu którego został wcielony do armii austriackiej i jako młody oficer wysłany na front wschodni. W 1916 r. znalazł się w niewoli włoskiej, gdzie pozostał do 1918 r. Następnie wstąpił do Armii Polskiej tworzącej się we Francji i z nią wrócił do kraju walczyć z najazdem sowieckim, za co dwukrotnie został udekorowany Krzyżem Walecznych. Po wojnie polsko-bolszewickiej rozpoczął studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie; w 1924 r. otrzymał tytuł doktora praw i rozpoczął pracę w Urzędzie Wojewódzkim we Lwowie w Wydziale Pracy i Opieki Społecznej. Jesienią 1925 r. został przyjęty do Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, gdzie rozpoczął karierę w polskiej służbie zagranicznej.

Przebieg pracy dr. Juliusza Szygowskiego w MSZ:

• od 1925 r. pracował w k - onsulacie RP w Koszycach w Czechosłowacji,
• od 1931 r. był attache konsularnym w Poselstwie RP w Meksyku,
• we wrześniu 1931 r. został ponownie przydzielony do pracy w Centrali Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP i do czerwca 1933 r. pracował na stanowisku referendarza. Pełnił wówczas także funkcję sekretarza - protokolanta Komisji Dyscyplinarnej i Odwoławczej oraz Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej przy MSZ,
• 1 czerwca 1933 r. został attache Poselstwa RP w Bernie - kierownikiem Wydziału Konsularnego Poselstwa,
• od 1 września 1933 r. do 1 stycznia 1936 r. pełnił funkcję wicekonsula w konsulacie generalnym RP w Chicago,
• od 1 stycznia 1936 r. pracował w konsulacie RP w Nowym Jorku jako konsul,
• 1 grudnia 1937 r. objął kierownictwo konsulatu RP w Winnipeg w Kanadzie Zachodniej,
• okres drugiej wojny światowej Juliusz Szygowski spędził w Stanach Zjednoczonych
• od 1 grudnia 1944 r. był konsulem generalnym RP w Chicago. Po 5 lipca 1945 r. odmówił przekazania kluczy do konsulatu przedstawicielom nowych władz polskich.

Przez wiele lat Juliusz Szygowski ściśle współpracował z polskim rządem rezydującym w Londynie, a w 1956 r. został jego przedstawicielem w Ameryce. Na początku lat 90. otrzymał od prezydenta Lecha Wałęsy Order Odrodzenia Polski. Zmarł w sierpniu 2001 r. w Chicago w wieku 105 lat.

Opis zbioru

Dokumentacja została skatalogowana - uporządkowana tematycznie, a w ramach wyodrębnionej tematyki - w sposób chronologiczny. Materiały wchodzące w skład Archiwum Juliusza Szygowskiego pochodzą z lat 1926-1988.

Wyróżniono następujące grupy dokumentów:

• Dokumentacja osobowa dr. J 1. uliusza Szygowskiego. Są to życiorys, zaświadczenie o ukończeniu kursu dyplomatycznego, oryginał nominacji na funkcję konsula generalnego RP w Chicago, kopie nominacji na funkcje konsula generalnego RP w Nowym Jorku podpisane przez prezydenta Ignacego Mościckiego i ministra spraw zagranicznych RP - Józefa Becka, a także kopia dokumentu akredytacyjnego dla Juliusza Szygowskiego, jako konsula generalnego RP w Chicago, podpisana przez prezydenta USA Harry’ego Trumana. Wyróżnić należy również dokument akredytacji dla Juliusza Szygowskiego na stanowisko konsula generalnego w Winnipeg w Kanadzie, wydany przez Jego Królewską Mość Jerzego VI.
• Dokumentacja z okresu pracy dr. Juliusza Szygowskiego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w Warszawie. Wśród niej znajdują się głównie polecenia służbowe, awanse i nominacje dla Juliusza Szygowskiego. Są to oryginały dokumentów sygnowane przez ministra spraw zagranicznych lub naczelników wydziałów MSZ.
• Korespondencja przychodząca do dr. Juliusza Szygowskiego od osób prywatnych i instytucji. Są tu również kartki z podziękowaniami za życzenia świąteczne i noworoczne od prezydentów RP z Londynu z 1956 i 1981 r.
• Wśród przekazanych materiałów znajduje się artykuł prasowy dotyczący uroczystości pogrzebowych Augusta Zaleskiego - prezydenta RP na uchodźstwie.
• Oddzielną grupę w omawianym Archiwum stanowi zbiór fotografii. Są to następujące zdjęcia:
  • związane z pełnieniem przez dr. Juliusza Szygowskiego funkcji konsula generalnego,
  • upamiętniające uroczystości, spotkania, imprezy okolicznościowe - często z udziałem przedstawicieli Polonii amerykańskiej,
  • upamiętniające pobyt w Stanach Zjednoczonych członków polskiego rządu na uchodźstwie,
  • związane z nadaniem Juliuszowi Szygowskiemu odznaczeń państwowych,
  • fotografie prywatne ( Juliusz Szygowski w otoczeniu rodziny i przyjaciół).

Archiwum Juliusza Szygowskiego, mimo iż jest niekompletne, a część dokumentów stanowią kserokopie, stanowi cenny materiał poznawczy do badań nad historią polskiej dyplomacji i dziejami Polonii amerykańskiej. Dużą wartość historyczną mają fotografie przedstawiające polityków polskich i amerykańskich oraz życie Polonii amerykańskiej. Utrwalone są na nich uroczystości związane ze świętami państwowymi, obchodami i rocznicami.

Na szczególną uwagę zasługują fotografie ukazujące wnętrza międzywojennych polskich placówek konsularnych w Stanach Zjednoczonych, Meksyku i Czechosłowacji.